HISTORIA ZESPOŁU
W 1969 roku wraz z powstaniem Filii Akademii Wychowania Fizycznego w Białej Podlaskiej zrodził się pomysł utworzenia Zespołu Tańca Ludowego. W październiku 1970 roku Dziekan uczelni doc. dr Władysław Romanowski zwrócił się do choreograf Heleny Januszczyk z propozycją by poprowadziła Studencki Zespół.
„Pracowaliśmy bardzo ciężko- dwa razy w tygodniu po dwie i pół godziny. Wszyscy byli pełni zapału do pracy. W grupie było kilku tancerzy ze stażem w innych zespołach. Nadawali oni ton pracy, zagrzewali do ćwiczeń, kiedy pozostali członkowie zespołu byli zmęczeni lub coś sprawiało im trudności. Takim "zapaleńcem" był Marian Rzędzicki – student II roku, który wcześniej reprezentował jeden z lubelskich zespołów oraz zespół WSS w Białej Podlaskiej” - wspominała H. Januszczyk.
Pierwszy koncert (jeszcze w pożyczonych strojach) odbył się 21 marca 1971 r. w Janowie Podlaskim. Zapoczątkował on serie występów, realizowanych z okazji świąt ludowych i państwowych oraz różnego rodzaju uroczystości odbywających się na terenie Uczelni. W początkowym okresie działalności w zespole tańczyło zaledwie 10 par. Dopiero rok akademicki 1974/75 zmienił strukturę organizacyjną, powstały bowiem dwie grupy taneczne: pierwsza tzw. „starsza” (studenci II, III i IV roku) oraz druga „młodsza” (studenci I roku studiów). W 1975 r. zespół uczestniczył w Ogólnopolskim Przeglądzie Dorobku Artystycznego uczelni wychowania fizycznego w Gdańsku – Oliwie, zyskując tam wysoka ocenę jurorów, a 19 grudnia 1975 r. odbył się uroczysty Jubileusz V- lecia. W 1976 roku w nagrodę za włożony trud i prezentowany poziom artystyczny ZTL "Podlasie" miał okazję uczestniczyć w pierwszym zagranicznym wyjeździe do Bułgarii. Tego samego roku, na skutek złego stanu zdrowia, z pracą w zespole pożegnała się choreograf Helena Januszczyk, a jej miejsce na okres dwóch lat zajął Ryszard Kapica.
Działalność w roku akademickim 1979/80 ZTL "Podlasie" rozpoczął pod kierunkiem: Emmy Cieślińskiej, Mariana Rzędzickiego oraz Mieczysława Balcerzaka. W tym samym czasie z zespołem połączył się chór uczelniany i powstał Studencki Zespół Pieśni i Tańca „Podlasie”.
Rok akademicki 1992/93 rozpoczął się od intensywnych prób poprzedzających weryfikację, którą „Podlasie” przeszło pozytywnie i na trzy lata otrzymało akceptację prezentowania Polski na Międzynarodowych Festiwalach C.I.O.F.F.
W grudniu 1993 roku ZPiT "Podlasie", pod kierownictwem choreograf Emmy Cieślińskiej i ówczesnego kierownika kapeli Zenona Celińskiego, nagrał film dla TVP pt.: „Tańce polskie- Podlasie”. Ukazała się edukacyjna i promocyjna kaseta zawierająca instruktaż do podlaskich tańców ludowych. Z początkiem roku 1994 zespół kontynuował nagrania dla TVP - drugą część programu nakręcono w Ciechanowcu.
W roku akademickim 2000/2001 do kadry zespołu dołączył Marcin Bochenek, wieloletni tancerz zespołu, który jednocześnie rozpoczął pracę w bialskiej uczelni.
W ramach projektu „Tańce i zabawy ludowe jako czynnik integracji dzieci i młodzieży pogranicza Polsko-Białorusko-Ukraińskiego” realizowanego w latach 2006-2008 zespół doczekał się swojej własnej garderoby i profesjonalnej sali tanecznej. W kolejnych latach dokupione zostały nowe komplety strojów tanecznych m.in.: Beskid Śląski, Lachy Sądeckie, Krakowiaki Wschodnie itp.
Z roku na rok zespół się rozwija, a instruktorzy i tancerze stawiają sobie nowe cele i wyzwania. Od 2008 roku Podlasie zmieniło swój charakter opracowań muzycznych. Współpracę z zespołem rozpoczął Przemysław Marcyniak (muzyk, aranżer i dyrygent). Zespół również nagrał cały swój program w studiu nagrań.
Nowe tchnienie pojawiło się wraz z powstaniem kolejnych choreografii, a jednocześnie niespotykanym połączeniem folkloru i jazzu. Od 2010 roku ZPiT Podlasie koncertuje wspólnie z Bialskim Jazz Trio, łącząc na kanwie rodzimego Podlasia te dwie formy.
W najnowszej działalności zespołu podczas kolejnych koncertów i spektakli pojawiają się odważne pomysły, choreografie, a także nowe komplety strojów. Do repertuaru zespołu oprócz Impresji Podlaskich, z nowymi odsłonami, włączony został Krakowiak Wschodni i Księstwo Warszawskie - "Małe Państwo Wielkich Nadziei" w choreografii Marcina Bochenka i aranżacji Przemysława Marcyniaka. Ostatnia prezentacja powstała ze specjalną dedykacją dla Pani Emmy Cieślińskiej, a jej premiera odbyła się podczas Benefisu.
W roku 2016, po artystycznej kolaudacji programu, ZPIT Podlasie otrzymał certyfikat przyznany na wniosek Rady Ekspertów uprawniający do reprezentowania Polskiej Sekcji CIOFF w kraju i za granicą w okresie kolejnych 5 lat działalności.
Do kadry zespołu dołączyli Anna Litwiniuk i Damian Jabłoński - wieloletni tancerze Podlasia, którzy rozpoczęli pracę z grupą studentów I roku studiów.
Interesującym wydarzeniem w roku akademickim 2016/2017 była podróż do Ameryki Południowej. Tango argentyńskie w Buenos Aires, trzy międzynarodowe festiwale w Paragwaju i Wodospady Iguazu w Brazylii to tylko najważniejsze atrakcje. Niezapomniana podróż, koncerty przed entuzjastycznie nastawioną publicznością i czasem blisko 2000 widzów na trybunach - kto był, kto przeżył - ten zapamięta na zawsze.
Festiwal w Białorusi (listopad 2017), liczne koncerty w Polsce, a także promocja programu łączącego folklor Podlasia i jazz (Impresje Podlaskie - Folklor taneczny Podlasia w muzycznych interpretacjach jazzowych) - sprawiły, że rok ten był niezwykle intensywny.
Nowy rok 2018 rozpoczął się od pracy nad kolejną III już częścią Impresji Podlaskich, której premiera odbyła się w lutym w Sokołowie Podlaskim. Dwa wymiary Podlasia i koncert z ZPiT Sokołowianie zwieńczył pracę nad całym projektem.
Zespół Pieśni i Tańca "Podlasie" łącząc nietypowo folklor i jazz w marcu 2018 r. gościł w TVP Polonia w programie "Halo Polonia" realizowanym na żywo, w którym zaprezentował fragmenty Impresji: Krakowiaka i Kujawiaka Podlaskiego.
Rok akademicki 2017/2018 zakończył się wyjazdem na fantastyczny "Surabaya Cross Culture International Folk Art Festival 2018" do Indonezji. Prezentując rodzimy folklor Podlasia na scenach w Azji Południowo-Wschodniej zespół zwiedził także najciekawsze miejsca na wyspach Bali i Jawa. Niesamowite wrażenia artystyczne i turystyczne tej wyprawy można prześledzić dodatkowo na naszych kanałach społecznościowych.
W roku akademickim 2018/2019 nieustannie podnosiliśmy poprzeczkę. Zdecydowanie można ten okres zaliczyć do najbardziej pracowitego i bardzo wymagającego w historii zespołu. Nowe choreografie: widowisko taneczno-muzyczne Lubelsko-Podlaskie Palindromy w choreografii Marcina Bochenka oraz opracowaniach muzycznych Przemysława Marcyniaka prezentowane były na wielu scenach w kraju i za granicą. Wytyczyły nam kolejne ważne płaszczyzny działalności artystycznej. Projekt "Zapusty na Podlasiu" realizowany w regionie cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem. Zespół w tym omawianym okresie zatańczył ponad 60 koncertów. Wszystkie te działania sprawiły, że nasi tancerze zdobywali umiejętności i niezbędne doświadczenie. Nie zrezygnowaliśmy także z naszych tradycyjnych już działań - zrealizowaliśmy, jak co roku od przeszło 25 lat na szeroką skalę "Edukacyjne spotkania z folklorem". W maju 2019 r. mogliśmy pochwalić się także ważnym dla nas projektem w ramach Programu EtnoPolska 2019 Narodowego Centrum Kultury: Festiwal Tradycyjnych Tańców i Zabaw Podlaskich "Korobeczka", na który otrzymaliśmy dofinansowanie w wysokości 81 000 złotych.
Na efekty tej systematycznej i ciężkiej pracy nie trzeba było długo czekać. Weryfikacja przyszła w ramach 20th International Büyükçekmece Culture and Art Festival, który odbywał się w Turcji. Gigantyczne przedsięwzięcie, pod auspicjami CIOFF oraz FIDAF, zarówno organizacyjne, jak i artystyczne - festiwal w pełni zasługuje na miano jednego z największych i najbardziej prestiżowych na świecie. Do Stambułu przybyło ponad 1600 uczestników z 71 krajów, w konkursie na scenach od 26 lipca do 4 sierpnia pojawiło się ponad 1000 tancerzy z 28 krajów. Rywalizacja i prezentacje dla ponad 50 tysięcznej publiczności w Stambule odbywała się na kilku scenach w 3 mocno obsadzonych grupach. Rywalizacje zakończyliśmy z dwiema cennymi nagrodami: za najlepszą muzykę ex aequo z Tajwanem oraz II miejscem dla najlepszego pokazu w kategorii solo/duet za Księstwo Warszawskie - „Małe Państwo Wielkich Nadziei” w wykonaniu tancerzy Marty Stolarczuk i Jakuba Brzuchalskiego.
Ważnym elementem działalności zespołu w tym czasie był I Festiwal Tradycyjnych Tańców i Zabaw Podlaskich "Korobeczka 2019" realizowany w ramach projektu EtnoPolska 2019, Narodowego Centrum Kultury. Festiwal obfitował w wydarzenia i liczną grupę ponad 3500 uczestników. Zorganizowano warsztaty dla dzieci i młodzieży, szkolenia dla nauczycieli, koncerty. W ramach projektu powstała monografia: "Folklor taneczny Podlasia w edukacji" wyd. AWF Warszawa 2019, uzupełniona nagraniami zrealizowanymi w studiu S4 Polskiego Radia im. J. Wasowskiego.
Jesienią w listopadzie 2019 roku Zespół "Podlasie" miał okazję zatańczyć koncert w Mateczniku Mazowsze. Wydarzenie to odbyło się w ramach projektu Zespołu Pieśni i Tańca Warszawianka, Uniwersytetu Warszawskiego pt.: "Żakowe Tańcowanie". Koncert był dla nas możliwością zaprezentowania się szerokiej publiczności, a także przetarciem przed kolejnym festiwalem i koncertem finałowym w ramach jubileuszu. Zaledwie tydzień później, już na własnym podwórku realizowaliśmy duży koncert i przedsięwzięcie w ramach jubileuszu 50-lecia Uczelni AWF Filii w Białej Podlaskiej.
W styczniu 2020 roku wyruszyliśmy w kolejną podróż artystyczną do Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Omanu. Nie był to jednak łatwy czas. Sytuacja na Bliskim Wschodzie, a także żałoba narodowa w Omanie spowodowały, że ten festiwal był zupełnie inny od tych, które znaliśmy. Zamiast tanecznych wrażeń dzięki determinacji organizatorów, przywieźliśmy ze sobą wiele turystycznych wspomnień i dużo sił do przygotowań w ramach najważniejszej imprezy w ostatnich latach.
Rok jubileuszowy to zawsze duże wyzwanie, wiele emocji i wrażeń. Rok akademicki 2019/2020 obfituje w spotkania i zgrupowania nie tylko aktualnych tancerzy ale także absolwentów. Sporo pięknych, pracowitych i beztroskich chwil już za nami. Czas jednak nam się zatrzymał - z dnia na dzień. Aktualnie odwołaliśmy termin koncertu finałowego (25 kwietnia) - nie mamy kolejnych planów. Co dalej? Cały świat i nasz kraj walczy z pandemią koronawirusa. Czekamy cierpliwie, pełni nadziei na dalsze wydarzenia licząc, że wrócimy, bezpiecznie i najszybciej jak to możliwe do naszej pracy sali, muzyki i tańca.
W trakcie izolacji i trwających wiele miesięcy obostrzeń staraliśmy się funkcjonować w nietypowy dla siebie sposób. Wszystkie zawieszone koncerty z publicznością wymusiły inny charakter pracy. Koncerty i akcje on-line były dla nas w tym czasie jedyną formą działaności. Udało nam się jednak nadrobić niektóre zaległości i przeprowadzić kilka sesji fotograficznych oraz filmowych. Najważniejszym projektem, który z wieloma perturbacjami został ostatecznie zrealizowany w roku 2020, był pierwszy w historii zespołu album studyjny. Materiał muzyczny nagrany w studiu S4 Polskiego Radia ukazał się ostatecznie w 2021 w ważniejszych serwisach muzycznych. Premiera albumu tuż nami.
Nietypowy dla nas czas działalności udało nam się przetrwać. Wróciliśmy także do naszej pracy i koncertów. W dniu 19 czerwca 2021 roku zespół ponownie wystąpił o kolaudację programu artystycznego realizowaną przed Komisją Ekspertów Polskiej Sekcji CIOFF®. Efekty naszej pracy docenione i zauważone pozwoliły nam się cieszyć z kolejnej pozytywnej oceny na maksymalny okres najbliższych 5 lat. Do 19 czerwca 2026 roku Zespół Pieśni i Tańca "Podlasie" będzie mógł reprezentować kraj na festiwalach w kraju i za granicą. Podczas tego wyjątkowego koncertu "Taneczne pejzaże" odbyła się premiera naszego programu: "Kurpiowskie Miodobranie" w opracowaniu muzycznym Przemysława Marcyniaka i choreografii Marcina Bochenka.
Rok 2021/2022 to bogactwo ciekawych koncertów, a także współpracy z instytucjami i organizacjami. Obóz taneczny, a także zmiana składu i młodość sprowokowały wiele nowych działań. Koncert "Żakowe Tańcowanie na Podlasiu" z Zespołem Pieśni i Tańca Uniwersytetu Warszawskiego "Warszawianka" w ramach 3. edycji Festiwalu im. Bogusława Kaczyńskiego w bialskim amfiteatrze był wyjątkowym widowiskiem dla licznie zgromadzonej publiczności. Dużym przedsięwzięciem i logistycznym wyzwaniem był nasz taneczny projekt "Za nami poszła sztuka" realizowany w ramach programu "Warto być Polakiem" Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. Dwa dni koncertów z zespołami AWF Warszawa, Kortowo i Warszawianka przyniosły nam wiele tanecznych wrażeń i ciekawych doświadczeń. Tanecznie rok 2021 był bardzo wyjątkowy i obfity w duże koncerty i wydarzenia.
W 2021 roku Kierownik artystyczny zespołu dr Marcin Bochenek został Ekspertem Polskiej Sekcji CIOFF® Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Ludowej, a podczas XV Walnego Zjazdu został wybrany na stanowisko V-ce Przewodniczącego tej organizacji (Polskiej Sekcji CIOFF®).
Interesującą propozycją dla naszych tancerzy w roku 2022 będzie realizowany w naszej Uczelni Akademii Wychowania Fizycznego Filii w Białej Podlaskiej kierunek Wychowanie Fizyczne i Taniec, W tym celu w ramach promocji tej nowej oferty nasz zespół przygotował kolejny program "Kinematograf na Bielanach - Tańce i Zabawy Starej Warszawy". Spektakl z muzyką w opracowaniu Przemysława Marcyniaka i choreografią Marcina Bochenka nawiązuje do obrazów przedwojennej Warszawy oraz historii macierzystej Akademii Wychowania Fizycznego. Z tańcem, a także dawką humoru widz mógł przenieść się do lasku bielańskiego, w którym po odzyskaniu niepodległości ponownie „zaroiło się od majówkowiczów”. Widowisko zostało zrealizowane i dofinansowane w ramach zadania publicznego z zakresu kultury projektu Urzędu Miasta, wspierane przez Prezydenta Miasta Biała Podlaska - Michała Litwiniuka.
W lipcu 2022 roku po rocznej systematycznej pracy studenci i tancerze Podlasia mieli szansę ponownie uczestniczyć w dwóch festiwalach międzynarodowych w Turcji i Portugalii, na które wyczekiwaliśmy przez okres pandemii zdecydowanie niecierpliwie.
Rok akademicki 2022/2023 to wiele tanecznych wyzwań. Wrzesień rozpoczął się od obozu tanecznego i badań realizowanych w Regionalnym Ośrodku Badań i Rozwoju AWF. Pierwszy semestr upłynął nam "pod znakiem" koncertów wyjazdów i Ogólnopolskiego Festiwalu Tańca im Michała Kosińskiego CIOFF®, którego zostaliśmy finalistą. Koniec 2022 roku to także duże wyzwanie związane z realizacją projektu dofinansowanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki pn. "Międzypokoleniowe Centrum Edukacyjne - Folklor Taneczny Podlasia". Warsztaty, szkolenia dla nauczycieli, potańcówki, poranki z folklorem, kolejne nagrania w Studio S4 Polskiego Radia to tylko wybrane zadania towarzyszące temu intensywnemu okresowi.
Rok 2023 był kolejnym intensywnym i dość szalonym dla nas okresem. Najważniejsze przedsięwzięcie dotyczyło spektaklu, nad którym skrupulatnie pracowaliśmy miesiącami. "Tryptyk Podlaski. Tajemnica Korobeczki" w choreografii Marcina Bochenka i opracowaniach muzycznych Przemysława Marcyniaka to nieszablonowy obraz uwzględniający taneczny folklor Podlasia z nadanymi emocjami i treścią. Tryptyk jest odniesieniem do biegu zdarzeń, przemijania i pór roku. Tytuł spektaklu ma wymiar heterogeniczny nawiązuje do „korobeczki”. Z jednej strony to pleciony kosz, który oznacza słomianą koszałkę, plecione pudło ze słomy wykorzystywane powszechnie na Podlasiu, z drugiej to taniec, do lirycznej melodii, z symboliką nawiązującą do prac związanych z wytwórczością ludową. Premiera naszego widowiska odbyła się 10 maja 2023 roku i była wielkim dla nas wszystkich wydarzeniem. Okres ten został zwieńczony fantastyczną podróżą do Kanady. Na zaproszenie Folk Song and Dance Ensemble Polonia i Polish Canadian Culture House w Regina - Prowincji Saskatchewan zespół mógł uczestniczyć w niezwykłym festiwalu Mosaic Festival of Culture. Tancerze oprócz intensywnych dni festiwalowych mieli okazję zwiedzić piękne zakątki Prowincji Ontario i Saskatchewan.
Dodatkowo, kierownik artystyczny i muzyczny zespołu: M. Bochenek oraz P. Marcyniak zrealizowali warsztaty taneczne popularyzując nasz piękny folklor Podlasia w Chicago i Milwaukee.
Ostatnie miesiące 2023 roku były obfite w koncerty i artystyczne wydarzenia. Oprócz prezentacji klasycznych choreografii mieliśmy okazję ponownie wystawiać nasze spektakle: Kinematograf na Bielanach oraz Tryptyk Podlaski zarówno w Białej Podlaskiej, jak i innych miastach. Niezapomniany wieczór z naszym warszawskim programem, odbył się podczas Gali Gloria Victis w Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Był to dla nas zaszczyt móc zaprezentować ten program właśnie na Bielanach, w naszej macierzystej uczelni wśród tak wybitnych sportowców i znakomitych gości.
Ten rok był także kolejnym etapem badań i projektu dr. Marcina Bochenka nt: "Analiza parametrów kinematycznych i dynamicznych oraz zdolności motorycznych tancerzy w warunkach treningowych i koncertowych". W tym celu ponownie do Białej Podlaskiej przyjechali tancerze kierunku "taniec" łódzkiej Akademii Muzycznej im. K i G. Bacewiczów. Badania od kilku lat są systematycznie połączone z naszą działalnością zarówno podczas treningów, jak i koncertów.
Lata pracy i zaangażowania setki tancerzy i absolwentów liczne wyjazdy, koncerty i festiwale. Najważniejsze karty historii zapisane zostały w kronikach, a pozostają one w pamięci wszystkich naszych tancerzy. Zespół Pieśni i Tańca "Podlasie" to instytucja ale to także "żywy organizm", który funkcjonuje równocześnie z rozwojem bialskiej uczelni i grupą ludzi, która przychodzi, jest i zawsze tu wraca.
Zespół Pieśni i Tańca "Podlasie" AWF w swojej 54-letniej działalności zatańczył 1887 koncertów w kraju i za granicą. Uczestniczył w 58 międzynarodowych festiwalach folklorystycznych w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Południowej. Wychował 65 instruktorów tańca, z których 17 prowadzi samodzielnie zespoły.